piątek, 21 maja 2010
wtorek, 4 maja 2010
Ks. Bronislaw Świeykowski (1865-1956)
Ksiądz, szambelan papieski, kolekcjoner i humanista.
Katecheta, nauczyciel i wychowawca młodzieży.
W czasie I wojny światowej, kiedy do Gorlic zbliżała się linia frontu, został wybrany na komisarycznego burmistrza Gorlic. Pełnił tę funkcję od 15 listopada 1914 do 2 maja 1915 r., kiedy to miasto uległo niemal całkowitemu zniszczeniu.
W czasie jego rządów znaczna część ludności miasta cierpiała głód, choroby i przemoc.
Wyjątkowo odważnie stawał w obronie ludności cywilnej wszelkich nacji, organizował dostawy żywności. Był nazywany "obrońcą ludności Gorlic.
Po wojnie został Honorowym Obywatelem Miasta Gorlice.
Święcenia kapłańskie otrzymał w Seminarium Duchownym w Przemyślu, studiował w Innsbrucku i Rzymie. Od 1896 r. przebywał w Gorlicach jako kapelan szpitala i katecheta w Ludowej Szkole Żeńskiej oraz na kursach w Seminarium Nauczycielskim.
Jak wspomniano powyżej, w czasie I wojny światowej był komisarycznym burmistrzem Gorlic. Kierował pracą zarządu miasta ratując mieszkańców od głodu i nieszczęść.
Jego niecodzienny umysł i sposób postrzegania świata może trafnie oddać anegdota:
Pewnego ranka ks. Świeykowski wybrał się złożyć wizytę katechecie. Przyzwyczajony do świstu kul, które porównywał żartobliwie do brzęczenia os i wybuchów granatów, śmiało podążył ulicami Gorlic.
W pewnym momencie rozległ się huk głośniejszy niż dotychczasowe i ksiądz zorientował się, że to granat uderzył gdzieś blisko – prawdopodobnie w jego dom.
Powiedział wtedy do siebie: „No, trudno! Rozwalono mi dom – to choćbym i poszedł tam natychmiast, to już nic na to nie poradzę – a nie rozwalon jeszcze dotychczas, to po cóż się spieszyć mam, skoro mi tu w towarzystwie zacnych ludzi [...] bardzo dobrze?”
Powrócił wieczorem do miejsca, w którym niegdyś stał jego dom, by zorientować się, że nic z niego nie zostało.
Po wojnie zajmował się działalnością polityczną pisując artykuły do „Głosu Narodu” i innych czasopism, krytykując w nich niegospodarność władz oraz brak troski o odbudowę kraju.
Był fundatorem stypendiów dla najbiedniejszych uczniów.
Miał ciekawe zainteresowania: był wybitnym etymologiem o sławie europejskiej oraz posiadał pokaźną kolekcję motyli.
Jego nazwisko związane jest także z Komitetem Urządzenia Wystawy Pamiątek Wojennych. M. in. wraz z Wojciechem Biechońskim już w 1919 – rok po zakończeniu wojny utworzyli w salach Starostwa Powiatowego w Gorlicach Pierwszą Wystawę Pamiątek Wojennych (od 20 września do 5 października 1919 roku). Miała ona propagować ideę utworzenia muzeum w Gorlicach. Nie była to pierwsza tego typu inicjatywa z jego strony - jeszcze przed wojną bowiem postulował o utworzenie w Gorlicach „Izby Pamiątek”, gdzie gromadzone byłyby eksponaty ilustrujące historię miasta. Niestety, miasto w wyniku bitwy, stoczonej na początku maja 1915 roku zostało doszczętnie zniszczone. Tragedia ta spowodowała chwilowy zastój w realizacji tego pomysłu, jednak w końcu udało się doprowadzić go do końca.
Ks. Bronisław Świeykowski pozostał w pamięci Gorliczan jako wspaniały duszpasterz i społecznik. Jego imię nosi główna sala wystawowa Galerii Sztuki „Dwór Karwacjanów” oraz jedna z Gorlickich ulic, a jego popiersie zdobi hol miejskiego ratusza.
Niejednokrotnie wykazywał się wręcz szaloną odwagą, przeciwstawiając się rosyjskim tzw. komendantom miasta; próbował zapobiec licznym wykroczeniom, kradzieżom i rozbojom, których się dopuszczali. Dzięki upartości i wielkiej sile charakteru czasem mu się to udawało.
Miał niezwykle bystry i spostrzegawczy umysł, co potwierdził w swoim dzienniku. Został on opublikowany pod tytułem Z dni grozy w Gorlicach – od 25 IX 1914 do 2 V 1915. Ksiądz Świeykowski bardzo barwnie opisuje tam różne wydarzenia, incydenty oraz relacje z żołnierzami
Subskrybuj:
Komentarze (Atom)